Dodatkowe zobowiązanie w VAT

Nie tak dawno podzieliłem się moimi przemyśleniami na temat należytej staranności w podatku VAT (a generalnie moje przemyślenia mają i powinny znaleźć zastosowanie również do innych podatków).

Dziś chciałbym rozwinąć ten wątek o kwestie dodatkowego zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 112b ustawy o VAT – a w szczególności o to, jakie okoliczności organ podatkowy powinien wziąć pod uwagę przy jego ustalaniu.

➡️ Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w VAT 

Ustawa o VAT w art. 112b przewiduje możliwość określenia podatnikowi przez organ podatkowy dodatkowego zobowiązania podatkowe w VAT w sytuacji wykrycia u podatnika nieprawidłowości związanych z zaniżeniem zobowiązania podatkowego lub zawyżeniem kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

➡️ Miarkowanie dodatkowego zobowiązania podatkowego 

W zależności od okoliczności organ podatkowy może nałożyć dodatkowe zobowiązania podatkowego w ramach uznania administracyjnego w wysokości odpowiednio: do 15%, do 20%, do 30%.

Możliwość różnicowania sankcji wprowadzono w ustawie nowelizującej z 2023 r. zastępując sztywno określone sankcje 15%, 20% i 30% – tutaj kłania się wyrok TSUE z 15 kwietnia 2021 r. C-935/19 Grupa Warzywna sp. z o.o. v. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu. 

Wymierzając dodatkowe zobowiązanie podatkowe (czyli ustalając %) naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego bierze (z urzędu) pod uwagę:

1️⃣ okoliczności powstania nieprawidłowości,

2️⃣ rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na podatniku obowiązku,

3️⃣ wagę i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości,

4️⃣ kwotę stwierdzonych nieprawidłowości,

5️⃣ sposób zachowania się po stwierdzeniu nieprawidłowości.

Te przesłanki decydują nie tylko o wysokości sankcji, lecz także pokazują przesunięcie akcentu na indywidualizację odpowiedzialności – co wymaga od podatników m. in. proaktywnego podejścia do compliance.

W tym miejscu wracamy do kwestii należytej staranności – i pytania: jak minimalizować ryzyko dodatkowego zobowiązania w maksymalnej wysokości?

Tutaj niewątpliwie pomocne będą odpowiednie procedury – obejmujące m.in. weryfikację kontrahentów, kontrolę dokumentacji oraz regularne audyty podatkowe – w moim odczuciu takie działania pozwolą nie tylko wykazać dobrą wolę podatnika, ale również stanowić istotny argument w ewentualnym sporze z organami podatkowymi.

W erze postępującej digitalizacji podatków (KSeF 😊) i coraz bardziej zaawansowanej analityki po stronie KAS – inwestycja w procedury i szkolenia to już nie koszt, lecz ubezpieczenie na wypadek nieszczęśliwego potknięcia.