Przesłanka faktycznego powiązania w przypadku rady nadzorczej

Przesłankę faktycznego wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji można, w mojej opinii, uznać za najbardziej „tajemniczą” przyczynę powiązań na gruncie cen transferowych.

Mam tutaj na myśli przesłankę faktycznej zdolności osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej (art. 11a ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT), która figuruje obok standardowych powiązań kapitałowych i osobowych.

Tak nieostre kryterium „faktycznych powiązań” może w praktyce sprawiać kilka trudności interpretacyjnych:

1. Jak rozumieć faktyczną zdolność? 

2. Co decyduje o tym, czy decyzja gospodarcza była kluczowa?

3. Co obejmują swoim zakresem decyzje o charakterze gospodarczym?

Różne źródła, różne odpowiedzi

W zależności od źródła, pojawiają się różne odpowiedzi na niektóre z tych pytań:

1. Uzasadnienie do ustawy wprowadzającej obecne przepisy w zakresie cen transferowych wskazuje, że przesłanka ta odnosi się do sytuacji, kiedy osoba fizyczna wpływa na podmiot pomimo braku formalnego umocowania, np. poprzez podejmowanie decyzji o członkach organów i zakresie działalności „za kulisami”;

   
   

2. W interpretacjach indywidualnych i wyrokach sądów administracyjnych przesłanka faktycznego powiązania rozciąga się również na sytuacje, gdy osoba jest formalnie umocowana do działania w strukturach podmiotu.

Podejście DKIS i sądów administracyjnych, które obejmuje również formalne umocowanie osób w strukturach podmiotu, stawia jednak pod znakiem zapytania relację przesłanki faktycznego powiązania względem powiązań o charakterze osobowym, gdzie zasiadanie w organach kontrolnych, zarządzających lub stanowiących wymaga udziału w prawach głosu na poziomie min. 25%, aby wystąpiło powiązanie. 

Zasiadanie w radzie nadzorczej a faktyczne powiązania

W jednej z interpretacji, Organ dostrzegł np. powiązanie poprzez członka rady nadzorczej, który posiadał mniej niż 25% praw głosu w ramach rady. Osoba ta jednocześnie była wspólnikiem innej spółki (int. ind. z 25 lipca 2024 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.284.2024.1. MK). Podstawą powiązania, zdaniem Organu, była właśnie przesłanka faktycznej zdolności do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych.

Na gruncie takiej wykładni powstaje pytanie, czy przesłanka faktycznego wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji powinna znajdować zastosowanie do członków organów kontrolnych, stanowiących i zarządzających, objętych już progiem istotności 25% praw głosu na podstawie innego przepisu.

W końcu po co mielibyśmy badać, czy udział praw głosu członka rady nadzorczej wynosi min. 25%, skoro i tak rozpoznalibyśmy zawsze powiązanie w oparciu o faktyczną zdolność członka rady nadzorczej do wpływania na podejmowane decyzje. 

Powyższy przykład pokazuje, że przesłanka faktycznego powiązania może wymagać większej uwagi przy ustalaniu powiązań między podmiotami.