Faktyczne powiązania w przypadku funkcji prokurenta

W niedawnym wpisie na temat przesłanki „faktycznego” powiązania podmiotów wskazywałem na różne podejścia do interpretacji tej przesłanki na gruncie m.in. interpretacji indywidualnych i wyroków sądów administracyjnych.

Dziś chciałbym kontynuować ten wątek i tym razem skupić się na funkcji prokurenta, która występuje w wielu spółkach, w tym również w spółkach realizujących między sobą transakcje. 

Z tej perspektywy ponownie kluczowe stają się nieostre kryteria „faktycznych powiązań”, tj.:

1. Jak rozumieć faktyczną zdolność?

2. Co decyduje o tym, czy mieliśmy do czynienia z kluczową decyzją gospodarczą?

Z uwagi na formalne umocowanie prokurenta, będzie on dysponował faktyczną zdolnością do wpływania na podejmowane decyzje. W związku z tym kluczowe pozostaje rozstrzygnięcie czy decyzje te mają charakter kluczowych decyzji gospodarczych.

W tym zakresie interpretacje wskazują, odwołując się do przepisów Kodeksu Cywilnego, prokurent może składać oświadczenia woli we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa, z wyjątkiem, m.in. zbycia przedsiębiorstwa (art. 1093 KC). 

Tym samym, w opinii Dyrektora KIS prokurent posiada zakres uprawnień, który umożliwia podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych (tak np. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 25 lipca 2024 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.284.2024.1. MK). Oznacza to, że w przypadku sprawowania funkcji lub posiadania udziałów (akcji) przez prokurenta również w innej spółce, powstanie powiązanie na gruncie cen transferowych. 

Podobnie w jednym z wyroków wskazał WSA w Krakowie (sygn. I SA/Kr 660/24), który podkreślił, że:

1. Okoliczność, że prokura dotyczy jedynie stosunków zewnętrznych między mocodawcą a osobami trzecimi, a nie sfery wewnętrznej mocodawcy, nie oznacza, że prokurent nie wpływa na działalność przedsiębiorcy,

2. Zawarcie przez prokurenta umowy sprzedaży towarów, co jest przedmiotem działalności spółki, może być już kluczową decyzją gospodarczą spółki mającą wpływ na jej funkcjonowanie.

W świetle takiego uzasadnienia, można by uznać, że w praktyce większość pracowników spółek na wyższych stanowiskach mogłaby generować powiązanie z innymi podmiotami poprzez zawieranie umów ze spółkami, w których pełnią też funkcje.

Tutaj, jako swoistą formę pocieszenia, mogę jednak wskazać, że DKIS dostrzega i różnicuje takie sytuacje i w odniesieniu do np. pozycji dyrektora operacyjnego, zgodził się z wnioskodawcą, że pozycja taka nie wiąże się z możliwością wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji, wobec czego nie można mówić o wystąpieniu powiązań z art. 11a ustawy o CIT (interpretacja indywidualna DKIS z dnia 24 października 2024 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.422.2024.2. MK).

Pokazuje to, że każdy przypadek potencjalnych powiązań powinien być analizowany indywidualnie i nie powinniśmy się zatrzymywać wyłącznie na wykluczeniu standardowych powiązań kapitałowych i osobowych.